Vén màn vụ hàng loạt CPU AMD Ryzen “ngỏm củ tỏi” trên mainboard ASRock

Các báo cáo gần đây về hiện tượng CPU Ryzen 9000, đặc biệt là Ryzen 7 9800X3D, bị hỏng khi sử dụng trên bo mạch chủ ASRock đã thu hút sự chú ý lớn trong cộng đồng công nghệ. Một cuộc điều tra từ YouTuber Tech Yes City (Bryan Bilowol) đã chỉ ra rằng sự khác biệt trong cách bo mạch chủ ASRock cung cấp điện áp SoC (System on Chip) so với các nhà sản xuất khác có thể là nguyên nhân chính gây ra tổn thương vật lý cho CPU. Điện áp SoC cung cấp năng lượng cho các thành phần tích hợp trong CPU, như bộ điều khiển bộ nhớ và giao tiếp I/O. Thông thường, điện áp này ổn định, dao động nhẹ quanh mức 1,20V để đảm bảo hiệu suất và độ bền. Tuy nhiên, theo thử nghiệm của Tech Yes City trên bo mạch chủ ASRock X870 Steel Legend và X870E Taichi Lite với Ryzen 7 9800X3D và Ryzen 7 7700, điện áp SoC liên tục dao động và đạt mức cao bất thường, lên tới 1,27V, vượt quá giới hạn an toàn (1,25V). Trong khi đó, các bo mạch chủ từ ASUS, MSI, và Gigabyte duy trì điện áp ổn định quanh 1,20V, ngoại trừ ASUS X870E Crosshair Hero tăng thêm 50mV (1,25V) để tăng độ ổn định nhưng vẫn không dao động. Dao động điện áp SoC quá mức có thể gây áp lực lên CPU, dẫn đến hỏng hóc vật lý, như dấu cháy hoặc chập mạch trên chân CPU. Tech Yes City ghi nhận gần 200 trường hợp CPU Ryzen 9000 (chủ yếu là Ryzen 7 9800X3D) bị hỏng trên bo mạch chủ ASRock, với 157 trường hợp liên quan đến Ryzen 7 9800X3D, chiếm 82% tổng số báo cáo trên Reddit. Một số CPU, như Ryzen 9 9950X của Bryan, cũng bị hỏng trên ASRock X870 Steel Legend, với dấu vết xám (có thể là vết cháy) trên chân CPU. Các bo mạch chủ ASRock dòng X870 và B850 chiếm phần lớn (45% và 33% trường hợp), nhưng vấn đề cũng xuất hiện trên dòng B650 và X670.

Nguyên nhân:

• Quản lý điện áp của ASRock: Bo mạch chủ ASRock dường như không ổn định trong việc đáp ứng yêu cầu điện áp SoC từ CPU, dẫn đến các đỉnh điện áp vượt quá giới hạn an toàn. Điều này có thể do thiết kế mạch VRM hoặc firmware BIOS chưa tối ưu.
• Yêu cầu từ CPU: Ryzen 9000 đặc biệt là dòng X3D có thể yêu cầu điện áp SoC cao hơn hoặc nhạy cảm hơn với dao động, khiến sự kết hợp với bo mạch chủ ASRock trở nên rủi ro. Tuy nhiên, các bo mạch chủ từ ASUS, MSI, và Gigabyte ít gặp vấn đề hơn, cho thấy ASRock là yếu tố chính.
• BIOS và cập nhật: Một số người dùng báo cáo rằng BIOS mới nhất (3.20 Beta) của ASRock cải thiện vấn đề khởi động nhưng không giải quyết triệt để hỏng CPU. Một trường hợp trên Reddit cho biết sau khi cập nhật BIOS, bo mạch chủ ASRock X670E Steel Legend cung cấp công suất 170W cho Ryzen 7 9800X3D, vượt xa mức tiêu chuẩn (120W), gây nóng và hỏng CPU.

CPU có thể hỏng ngay khi khởi động (DOA), sau vài giờ hoặc vài tháng, kỷ lục sớm nhất là 30 phút. Điều này làm tăng rủi ro cho người dùng, đặc biệt các hệ thống không được giám sát kỹ. Ryzen 7 9800X3D (giá 480 USD) và Ryzen 9 9950X (700 USD) là những CPU đắt đỏ, việc hỏng hóc gây thiệt hại lớn đặc biệt cho các game thủ và người dùng chuyên nghiệp. Quy trình RMA (trả hàng bảo hành) của AMD hiện là giải pháp duy nhất, nhưng thời gian chờ có thể kéo dài 2-4 tuần. Với hơn 100 trường hợp được ghi nhận từ tháng 11/2024, người dùng ASRock, bày tỏ lo lắng khi hệ thống không khởi động được sau khi sử dụng Ryzen 9800X3D trên bo mạch X870. Ryzen 7 9800X3D là CPU chơi game hàng đầu, với hàng trăm nghìn đơn vị bán ra (20.000 chỉ riêng tại Mindfactory). Dù tỷ lệ hỏng thấp (<0,1%), vấn đề này làm giảm lòng tin vào dòng Zen 5, buộc AMD đẩy nhanh điều tra. AMD cho rằng vấn đề liên quan đến tương thích bộ nhớ nhưng không phủ nhận hỏng vật lý.