Khám Phá Thách Thức Trong Ngành Thiết Bị Chính Xác

Trong bối cảnh cuộc chiến công nghệ chip đang diễn ra sôi nổi, có một lĩnh vực khác cũng đầy thách thức nhưng lại ít được chú ý hơn: thiết bị chính xác. Đây là một ngành mà Hoa Kỳ và Nhật Bản gần như nắm giữ độc quyền, trong khi Trung Quốc vẫn đang vật lộn để bắt kịp. Điều đáng lưu ý là ngay cả khi có trong tay sản phẩm, các công ty Trung Quốc vẫn gặp khó khăn trong việc sao chép hoặc hiểu rõ công nghệ cốt lõi bên trong.

Thiết bị chính xác không chỉ đơn thuần là một sản phẩm công nghệ, mà còn là sự kết hợp tinh vi giữa quang học, cơ khí, vật liệu và điều khiển điện tử. Mỗi lĩnh vực này đều yêu cầu trình độ kỹ thuật cao, nhưng thiết bị chính xác lại tích hợp tất cả những yếu tố này trong một sản phẩm duy nhất. Chẳng hạn, máy in thạch bản của một công ty hàng đầu có hơn 100.000 chi tiết, cho thấy khoảng cách công nghệ giữa các quốc gia là rất lớn. Ngay cả khi có được một bản mẫu, việc tháo rời và tìm hiểu cách thức hoạt động cũng không dễ dàng, bởi công nghệ cốt lõi được bảo vệ rất chặt chẽ: từ việc lựa chọn vật liệu, quy trình chế tạo cho đến các thuật toán điều khiển. Trước đây, chỉ cần một chiếc tua vít là có thể sửa chữa những thiết bị đơn giản, nhưng giờ đây, với công nghệ cao, việc mở ra để xem bên trong đã là một thử thách lớn. Công nghệ hiện đại được giấu kín đến mức khó ai có thể tiếp cận.

Khoảng Cách Kỹ Thuật và Chuỗi Cung Ứng

Vấn đề lớn hơn nằm ở sự phụ thuộc vào toàn bộ chuỗi cung ứng, từ linh kiện cao cấp, vật liệu đặc biệt cho đến thiết bị xử lý phức tạp. Các quốc gia như Mỹ, Nhật Bản và Đức đã xây dựng nền tảng công nghiệp vững chắc trong nhiều thập kỷ, trong khi Trung Quốc vẫn đang trong giai đoạn khởi đầu và thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao. Khi họ đang chơi cờ, thì chúng ta vẫn còn đang học cách nhìn bàn cờ.

Có những chuyên gia nhận định rằng phương Tây mạnh về nghiên cứu cơ bản, nhưng những thành quả này không thể đạt được trong thời gian ngắn. Ngược lại, Trung Quốc thường có xu hướng chạy theo thành tích ngắn hạn, ít người kiên trì theo đuổi nghiên cứu dài hạn. Nhiều sinh viên tốt nghiệp chọn đi làm ngay để kiếm tiền, thay vì theo đuổi khoa học cơ bản. Mặc dù trong vài năm gần đây đã có sự đầu tư và cải thiện, nhưng tốc độ phát triển vẫn còn chậm. Đường đi còn dài và gian nan, điều mà Trung Quốc cần nhất có lẽ là sự kiên nhẫn. Hơn nữa, thiết bị chính xác còn đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu quân sự, như kính hiển vi điện tử hay cộng hưởng từ hạt nhân. Tuy nhiên, việc tiếp cận các công nghệ tiên tiến vẫn bị hạn chế xuất khẩu, chưa nói đến việc mua được thiết bị hoàn chỉnh. Giống như trường hợp của một loại trực thăng mà Mỹ đã bán cho Trung Quốc trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Dù đã sở hữu từ lâu, Trung Quốc vẫn không thể sao chép thành công. Khoảng cách công nghệ vẫn còn nguyên, vì không thể chỉ dựa vào thiết bị mà thiếu nền tảng tích lũy và hệ sinh thái công nghiệp.

Nhớ lại một lần, công ty tôi đã nhập một máy móc hiện đại. Chỉ sau hai tháng sử dụng, nó đã hỏng. Nhân viên kỹ thuật trong nước không thể sửa chữa, buộc phải gọi dịch vụ hỗ trợ từ nước ngoài. Khi đó, tôi ước gì chúng ta có thể tự sản xuất và sửa chữa. Giờ nghĩ lại, tình hình vẫn chưa có nhiều thay đổi. Trong lĩnh vực này, không chỉ công nghệ mà cả sức mạnh quốc gia đều được thử thách. Từ việc đào tạo nhân tài đến hỗ trợ doanh nghiệp, một mắt xích yếu cũng có thể khiến toàn bộ hệ thống trì trệ. Do đó, không thể nóng vội. Nếu có ai đó thật sự sốt ruột với tốc độ hiện tại, tôi chỉ có thể khâm phục lòng dũng cảm của họ.

Dù đôi khi cảm thấy bất lực, tôi vẫn tin rằng chỉ cần không bỏ cuộc, mọi thứ sẽ dần thay đổi. Câu hỏi duy nhất là liệu tôi có kịp nhìn thấy sự thay đổi ấy không? Có lẽ chỉ thời gian mới có thể trả lời.