Loài người cần cảnh giác: Siêu trí tuệ nhân tạo đang đến gần

Trong những năm gần đây, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) đã đạt được những bước tiến vượt bậc, cho phép các hệ thống này vượt qua con người trong nhiều lĩnh vực như toán học, lập trình phần mềm và chẩn đoán y khoa. Những thành tựu này không chỉ là những dấu hiệu cho thấy AI đang ngày càng hoàn thiện mà còn mở ra những thách thức mới cho nhân loại.

Nhiều chuyên gia trong ngành dự đoán rằng chỉ trong một thời gian ngắn, có thể là vào năm 2026 hoặc 2027, một hoặc nhiều công ty AI sẽ công bố sự ra đời của trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI – artificial general intelligence). AGI được định nghĩa là một hệ thống AI có khả năng thực hiện hầu hết các nhiệm vụ nhận thức mà con người có thể làm. Khi AGI được công nhận, sẽ có những cuộc tranh luận về tính chính xác của định nghĩa này, nhưng điều quan trọng hơn là chúng ta đang chứng kiến sự chuyển giao quyền lực trí tuệ từ con người sang các hệ thống AI mạnh mẽ. Trong thập kỷ tới, những hệ thống này có thể tạo ra hàng nghìn tỷ đô la giá trị kinh tế và làm thay đổi cán cân quyền lực chính trị và quân sự giữa các quốc gia. Hầu hết các chính phủ và tập đoàn lớn đều nhận thức rõ điều này, thể hiện qua những khoản đầu tư khổng lồ mà họ đang chi cho công nghệ AI. Tuy nhiên, thực tế là nhiều người và tổ chức vẫn chưa chuẩn bị đầy đủ cho sự xuất hiện của các hệ thống AI hiện tại, chứ chưa nói đến những hệ thống mạnh mẽ hơn trong tương lai.

Những cảnh báo từ các chuyên gia về AGI

Các công ty hàng đầu trong lĩnh vực AI đang tích cực nghiên cứu và chuẩn bị cho sự xuất hiện của AGI. Họ đang xem xét những đặc điểm tiềm ẩn có thể gây lo ngại trong các mô hình AI, chẳng hạn như khả năng lập mưu và lừa dối. Sam Altman, CEO của OpenAI, đã nhấn mạnh rằng “các hệ thống đang bắt đầu chỉ ra rằng AGI đang đến gần”. Demis Hassabis, CEO của Google DeepMind, cũng cho rằng AGI có thể chỉ còn cách chúng ta từ ba đến năm năm nữa. Dario Amodei, CEO của Anthropic, mặc dù không thích thuật ngữ AGI nhưng cũng đồng ý rằng chúng ta có thể chỉ còn một hoặc hai năm nữa để chứng kiến sự xuất hiện của những hệ thống AI thông minh hơn con người. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những dự đoán này có thể bị ảnh hưởng bởi lợi ích cá nhân của các giám đốc điều hành trong ngành. Dù vậy, nhiều chuyên gia độc lập, bao gồm những tên tuổi lớn trong lĩnh vực AI như Geoffrey Hinton và Yoshua Bengio, cũng đang đưa ra những cảnh báo tương tự về sự gần kề của AGI.

Tiến bộ trong các mô hình AI

Vào năm 2022, khi OpenAI phát hành ChatGPT, các mô hình AI hàng đầu gặp khó khăn trong việc thực hiện các phép toán cơ bản và thường xuyên mắc lỗi trong các vấn đề lý luận phức tạp. Những chatbot thời đó có thể gây ấn tượng với một số tác vụ nhất định, nhưng không thể được tin tưởng cho những nhiệm vụ quan trọng. Tuy nhiên, hiện nay, các mô hình AI đã có sự cải thiện đáng kể. Các mô hình chuyên biệt hiện đang đạt điểm số cao tại các kỳ thi toán học quốc tế, và các mô hình đa năng đã trở nên xuất sắc trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp. Mặc dù vẫn còn một số lỗi và ảo giác, nhưng chúng đã giảm đáng kể. Nhiều doanh nghiệp hiện nay đã bắt đầu tin tưởng vào khả năng của AI và tích hợp chúng vào các chức năng cốt lõi của mình. Sự phát triển của các mô hình lớn hơn, được đào tạo với nhiều dữ liệu và sức mạnh xử lý hơn, đã dẫn đến những kết quả tốt hơn. Đặc biệt, sự ra đời của các mô hình “lý luận” đã giúp AI thực hiện các bước tính toán phức tạp trước khi đưa ra phản hồi, từ đó nâng cao khả năng giải quyết vấn đề của chúng.

Chuẩn bị cho tương lai với AGI

Có thể sự phát triển của AI sẽ gặp phải những trở ngại không lường trước, như thiếu hụt năng lượng hoặc hạn chế trong việc tiếp cận các công nghệ tiên tiến. Tuy nhiên, ngay cả khi AGI đến muộn hơn dự kiến, chúng ta vẫn cần chuẩn bị cho nó ngay từ bây giờ. Các chuyên gia khuyên rằng các tổ chức nên hiện đại hóa cơ sở hạ tầng, tăng cường an ninh mạng, đẩy nhanh quy trình phê duyệt các loại thuốc do AI thiết kế, và xây dựng các quy định để giảm thiểu rủi ro từ AI. Ngoài ra, việc giảng dạy kiến thức về AI trong trường học và ưu tiên phát triển các kỹ năng xã hội cũng rất quan trọng. Dù có những lo ngại về việc quản lý AI quá mức, nhưng thực tế là nhiều chính phủ và công ty đang đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ này. Do đó, mỗi cá nhân cũng nên nghiêm túc xem xét khả năng của AGI và chuẩn bị cho những thay đổi mà nó có thể mang lại.