Sự Thăng Tiến Của Trung Quốc Trong Ngành Bán Dẫn Toàn Cầu

Ngành công nghiệp bán dẫn đang trải qua một giai đoạn phát triển mạnh mẽ, với sự xuất hiện của nhiều hội nghị quốc tế quan trọng như ISSCC, IEDM và VLSI Symposium. Những sự kiện này không chỉ thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu mà còn được coi là “Olympic bán dẫn” với tỷ lệ chấp nhận bài báo khoa học chỉ từ 20-30%. Đặc biệt, VLSI Symposium 2025 sẽ diễn ra tại Kyoto vào tháng 6, ghi nhận số lượng bài nộp tăng vọt lên 921, một con số ấn tượng so với 600 bài trong giai đoạn 2006-2023. Sự gia tăng này chủ yếu đến từ Trung Quốc với 283 bài, trong khi Nhật Bản lại chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng.

Chuyển Dịch Cạnh Tranh Trong Ngành Bán Dẫn

Xu hướng này không chỉ phản ánh sự chuyển dịch trong ngành bán dẫn toàn cầu mà còn cho thấy sự đầu tư mạnh mẽ từ Trung Quốc và Hàn Quốc. Trong khi đó, Nhật Bản và Mỹ đang dần tụt lại phía sau. VLSI Symposium, diễn ra luân phiên tại Hawaii và Kyoto, là một trong những hội nghị hàng đầu về công nghệ và mạch tích hợp bán dẫn. Số lượng bài nộp và tỷ lệ chấp nhận tại đây là chỉ số quan trọng cho thấy quy mô nghiên cứu và năng lực công nghệ của các quốc gia. Năm 2025, châu Á đã đóng góp 669 bài, nhưng sự tăng trưởng chủ yếu đến từ Trung Quốc và Hàn Quốc, cho thấy sự phát triển không đồng đều trong khu vực.

Đầu Tư và Chiến Lược Của Trung Quốc

Trong giai đoạn từ 2006-2010, Mỹ từng dẫn đầu về số lượng bài nộp tại VLSI với khoảng 200 bài, trong khi Nhật Bản đứng thứ hai với 150 bài. Tuy nhiên, từ năm 2011, Nhật Bản đã giảm mạnh số lượng bài nộp xuống dưới 50 từ năm 2019, và Mỹ cũng không còn giữ được vị thế. Ngược lại, Hàn Quốc đã có sự tăng trưởng ổn định từ năm 2016 và vượt qua Mỹ vào năm 2023. Trung Quốc, với chiến lược đầu tư dài hạn, đã bứt phá mạnh mẽ từ năm 2020, đạt 283 bài vào năm 2025 và trở thành quốc gia dẫn đầu. Sự gia tăng này không chỉ nhờ vào số lượng bài nộp mà còn phản ánh sự đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực bán dẫn.

Nhật Bản: Từ Cường Quốc Đến Tụt Hậu

Nhật Bản từng là một cường quốc trong ngành bán dẫn với các tên tuổi lớn như Toshiba và Renesas. Tuy nhiên, số lượng bài nộp của Nhật Bản đã giảm từ 150 bài vào năm 2010 xuống dưới 50 bài từ năm 2019, và số bài được chấp nhận cũng giảm xuống chỉ còn 20 bài từ năm 2018. Mặc dù có những nỗ lực như việc TSMC xây dựng nhà máy tại Kumamoto và sự ra đời của Rapidus, Nhật Bản vẫn chưa thể cải thiện năng lực nghiên cứu của mình. Nguyên nhân chính là do thiếu đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, giảm số lượng nhân lực kỹ thuật, và sự tập trung vào sản xuất thay vì nghiên cứu đổi mới.

Để có thể cạnh tranh trở lại trong ngành bán dẫn, Nhật Bản cần phải xem xét lại chiến lược nghiên cứu và đầu tư của mình, nhằm khôi phục vị thế trong một lĩnh vực đang ngày càng trở nên quan trọng và cạnh tranh khốc liệt.