Trung Quốc chuẩn bị ra mắt tuyến đường sắt cao tốc nhanh nhất thế giới

Trung Quốc đang trong giai đoạn hoàn thiện để đưa vào hoạt động tuyến đường sắt cao tốc mới, với tốc độ thương mại lên tới 400 km/giờ, hứa hẹn sẽ trở thành tuyến đường sắt nhanh nhất toàn cầu. Theo thông tin từ cơ quan chức năng, tuyến đường này sẽ kết nối hai thành phố lớn là Thành Đô và Trùng Khánh, nằm ở miền Tây Nam của đất nước. Dự kiến, tuyến đường sắt này sẽ sử dụng mẫu tàu điện CR450 EMU, vừa được lắp ráp thành công, với tốc độ thử nghiệm đạt 450 km/giờ và tốc độ vận hành thương mại là 400 km/giờ. Đây là một phần trong chiến lược dài hạn nhằm hiện đại hóa hạ tầng giao thông đường sắt, giúp rút ngắn thời gian di chuyển giữa các đô thị lớn và tăng cường kết nối giữa các khu vực kinh tế quan trọng.

Tuyến đường sắt cao tốc: Bước tiến lớn trong giao thông

Tuyến đường sắt Thành Đô – Trùng Khánh là một phần của mạng lưới đường sắt cao tốc dọc theo sông Dương Tử, kéo dài 2.100 km, nối liền Thượng Hải và Thành Đô. Tuyến đường này đi qua nhiều thành phố lớn như Nam Kinh, Hợp Phì, Vũ Hán và Trùng Khánh, với tổng vốn đầu tư lên tới hơn 500 tỷ nhân dân tệ. Hiện tại, thời gian di chuyển giữa Thành Đô và Trùng Khánh bằng tàu cao tốc là khoảng hơn một giờ. Khi tàu CR450 chính thức hoạt động, thời gian này sẽ được rút ngắn xuống còn 50 phút. Đối với toàn bộ tuyến Thượng Hải – Thành Đô, hành trình hiện tại kéo dài khoảng 10 giờ, nhưng nếu áp dụng công nghệ tốc độ cao 400 km/giờ, thời gian này có thể giảm xuống dưới 6 giờ. Điều này được kỳ vọng sẽ tạo ra cú hích lớn cho sự phát triển kinh tế khu vực, nhờ khả năng kết nối nhanh chóng giữa các đô thị lớn. Tuy nhiên, không phải tất cả các đoạn đường đều có thể vận hành ở tốc độ 400 km/giờ, do đó, việc triển khai đồng bộ sẽ cần thêm thời gian và nguồn lực đầu tư.

Cạnh tranh tốc độ: Đường sắt cao tốc và tàu đệm từ

Đồng thời với các dự án đường sắt cao tốc, Trung Quốc cũng đang tích cực nghiên cứu và thử nghiệm tàu đệm từ siêu dẫn (maglev) với tốc độ có thể đạt tới 600 km/giờ. Tại một hội nghị gần đây về đường sắt cao tốc, nguyên mẫu tàu maglev mới đã được giới thiệu, với mục tiêu di chuyển giữa Bắc Kinh và Thượng Hải trong thời gian chưa tới 3 giờ. Một số thành phố như Thượng Hải, Thâm Quyến, Quảng Châu và Thành Đô đã lên kế hoạch xây dựng các tuyến maglev để kết nối các khu đô thị lớn. Tuy nhiên, do chi phí xây dựng và vận hành cao, tàu đệm từ hiện vẫn chỉ ở giai đoạn thử nghiệm và chưa thể triển khai rộng rãi. Giá vé cho tàu maglev dự kiến sẽ cao gấp đôi so với tàu cao tốc hiện tại, chỉ phù hợp với những thành phố có lưu lượng hành khách lớn và khả năng tài chính mạnh mẽ.

Những thách thức trong việc mở rộng mạng lưới tốc độ cao

Theo thông tin từ Bộ Giao thông Trung Quốc, tổng chiều dài mạng lưới đường sắt cao tốc hiện tại đã đạt khoảng 48.000 km, chiếm hơn 70% tổng mạng lưới toàn cầu và phủ sóng gần như toàn bộ các thành phố có dân số trên 500.000 người. Tuy nhiên, phần lớn mạng lưới này vẫn được thiết kế cho tốc độ từ 200-250 km/giờ. Việc nâng cấp đồng loạt lên 400 km/giờ trong thời gian ngắn là điều không khả thi, do những hạn chế về kỹ thuật, chi phí và nhu cầu thực tế. Hơn nữa, chính sách thắt chặt đầu tư công hiện nay cũng ảnh hưởng đến khả năng mở rộng quy mô. Việc xây dựng các tuyến mới song song với tuyến cũ để đạt tốc độ cao hơn được xem là không cần thiết ở nhiều khu vực. Thay vào đó, các tuyến đường sắt cao tốc với tốc độ 400 km/giờ sẽ chỉ được triển khai ở những nơi có mật độ đô thị cao, nhu cầu đi lại lớn và có ý nghĩa chiến lược rõ rệt, như các trục Bắc Kinh – Thượng Hải, Bắc Kinh – Quảng Châu hay khu vực Vùng Vịnh Lớn.

Tăng tốc nhưng không phổ cập

Tham vọng xây dựng “400 tuyến đường sắt cao tốc kết nối mọi thành phố” được cho là khó khả thi trong bối cảnh hiện tại. Trong khi đó, kế hoạch phủ sóng “350 tuyến đường sắt cao tốc” ở cấp tỉnh vẫn đang được triển khai tại một số tỉnh như Quảng Đông, Hồ Nam và Sơn Đông. Các chuyên gia phân tích cho rằng việc tăng tốc không đồng nghĩa với việc mở rộng trên diện rộng. Thay vào đó, mạng lưới tốc độ cao sẽ tập trung phục vụ các hành lang kinh tế chủ chốt, các cực đô thị lớn và các trung tâm vùng, nơi nhu cầu di chuyển nhanh đang ngày càng gia tăng.

Các công nghệ mới như CR450 và tàu maglev được xem là những bước đi chiến lược nhằm nâng cao năng lực vận tải trong tương lai, nhưng sẽ không thể thay thế hoàn toàn mạng lưới hiện có. Trong một quốc gia rộng lớn như Trung Quốc, tốc độ chỉ là một phần trong bài toán phát triển giao thông – và câu hỏi về tốc độ nào là phù hợp ở đâu sẽ tiếp tục được đặt ra.